Rıfat Ilgaz Türkiye’nin en önemli yazarları arasında yer almaktadır. Hakkında ise bir çok soru merak konusudur. Kimdir? kaç yaşında neden öldü? ailesi, yaşamı, hayatı, şiirleri ve romanları, kısaca hayatı ve biyografisi.
Rıfat Ilgaz aslen nereli? doğum yeri, memleketi;
1911 yılının Mayıs ayında dünyaya gelmiştir. Baba tarafından aslen Kastamonu Cide’li olan Rıfat Ilgaz, yine Cide’de doğmuştur. Doğup büyüdüğü memleketine bağlılığı ise her kesim tarafından bilinmektedir. Soyismi de zaten soyadı devrimi ile kendisine kentin en büyük simgesi Ilgaz Dağları’ndan verilmiştir. Bir çok yapıtı’nda Cide’nin kültürüne ve insanına yer vermiştir. Özellikle Yıldız Karayel, Sarı Yazma, Halime Kaptan ve Karadenizin Kıyıcığında romanları bu yörenin üzerine işlenmiştir. Adına ise sürekli Cide’de etkinlikler gerçekleştirilmektedir.
Rıfat Ilgaz eğitim ve öğretmenlik hayatı
Yedi kardeşin en küçüğü olarak doğmuştur. Ortaokulda iken lise ardından üniversite’de okumak istemiştir. Ancak öğretmenleri ve çevresindekilerin yönlendirmesi, babasının vefat etmesiyle Kastamonu Öğretmen Okulu (Muallim Mektebi)’na girmiştir. Mezuniyetin ardından Akçakoca ve Gerede’de öğretmenlik yapmıştır. Ardından Gümüşova’da başöğretmen olmuş 1933 yılında ise askere gitmiştir.
1936 yılında Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümüne girmiş mezun olduktan sonra Sakarya Adapazarı’na atanmıştır. O dönemde verem hastalığına yakalanmış o nedenle öğretmenlik yapamadan oradan ayrılmak zorunda kalmış bir süre İstanbul Yakacık Sanatoryum’da tedavi görmüştür. İstanbul’da bulunduğu dönemde ise Karagümrük Ortaokul’unda Türke öğretmenliği yaparken bir yandan da fakültede felsefe okumaya başlamıştır.
1943 yılında bir öğretmen ile kavga etmiş sonrasında Nişantaşı’na sürülmüş aynı sene Tosya’da deprem olunca abisinin yanına gitmiştir. O süreçte Tosya Zelzelesi isimli şiirini yazmıştır. 1944 yılında Sınıf kitabı nedeni ile adliye koridorları ve hapishane ile tanışmıştır. 6 ay ceza almış hapislik hayatının ardından hem eğitim hayatını, hem de öğretmenlik mesleğini yitirmiştir.
Hayatı boyunca dergi, gazetecilik öğretmenlik ve şiir yazımı ile geçmiş 1953 yılında Devam isimli kitabı da toplatılmış hakkında soruşturma açılmıştır. 1960 askeri müdahalesi ile kurtulmuştur. 1966 yılında ise Hababam Sınıfı romanı Ulvi Urat Tiyatro topluluğu bünyesinde sahnelenmiştir. Yine aynı oyun 1969 senesinde İstanbul Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir.
Özellikle Hababam Sınıfı romanı ile tanınan Rıfat Ilgaz’ın bu romanı usta yönetmen Ertem Eğilmez tarafından sinema dünyasına uyarlanmıştır. Geçmiş yıllarda birbirinden usta oyuncuların rol aldığı Hababam Sınıfı sinema serileri tüm Türkiye’nin büyük bir beğenisi ile izlenen efsane filmler arasında yer almıştır.
Hababam Sınıfı ilk sinema denenmesinde sansüre takılmıştır. İkinci denenişinde ise sansürden geçmeyi başarmıştır. Ancak sansürden geçen eseri Rıfat Ilgaz beğenmemiştir. Çünkü Hababam Sınıfı’nın özüne saygı gösterilecek filmler olmadığını, daha çok eğlenceli ve komedi haline getirilmiş bir senaryo olduğunu belirtmiştir. Kendi romanında kopyacılığı, ezberciliği, eğitim sistemini ve daha bir çok toplumsal gerçeği gözler önüne sererek eleştirilerini kaleme almıştır. Film her ne kadar beğenilip ardından 6 seri daha çekilse’de Ilgaz bu durumdan hiç hoşnut kalmamıştır.
1974 yılında emekli olmuş ardından Cide’ye yerleşmiştir. Cide’de bulunduğu süreçte sürekli tehditler almış, evden çıkmaması halinde evinin taranacağı ev duvarlarına yazılmış ve sürekli rahatsız edilmiştir.
Yazıları ile hayatı boyunca toplumcu bir çizgi devam ettirmiştir. Türkiye’nin çalkantılı siyasi dönemlerinde, dergicilik yapmış, o dönemdeki bir çok yazar gibi Rıfat Ilgaz’da adliye koridorları ve hapishane’de zaman geçirmek zorunda kalmıştır. Mizah öykülerinden romanlara ve çocuk kitaplarına kadar bir çok alanda farklı eserler ile üretkenliğini halkın her kesimine ulaştırmayı başarmıştır.
2004 yılında 100 Temel Eser listesine giren Karartma Geceleri eseri bir dönem piyasadan toplatılan eserleri arasındadır. Günümüzde oğlu Aydın Ilgaz ile kurmuş olduğu Çınar Yayınları bünyesinde, Rıfat Ilgaz’ın eserleri yayınlanmaya devam etmektedir. Baskıları ise Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından gerçekleştirilmektedir.
2 Temmuz Sivas Madımak Olayı’nın ardından 5 gün sonra 7 Temmuz 1993 tarihinde evinde yaşamını yitirmiştir. Vefatının ardından Madımak olayında yaşamını yitiren yakın dostu Asım Bezirci’nin yanına, Zincirlikuyu Mezarlığı’nda defnedilmiştir.
Rıfat Ilgaz evlilik hayatı;
İlk evliliğini Bolu’da öğretmenlik yaptığı dönemde 1931 yılında Nuriye Hanım ile yapmış bu evliliğinden 1932 doğumlu Gönül isminde bir kızı olmuştur. 1933’te boşanmıştır. İkinci evliliğini Rikkat Hanım ile Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü’nde eğitim aldığı dönemde 1939 yılında yapmıştır. Bu evliliğinden Yıldız ve Aydın isimlerinde iki çocuğ olmuş evliliği 1949’da son bulmuştur. Son evliliğini ise 1970 yılında Afet hanım ile gerçekleştirmiş bu evliliğinden ise 1971 doğumlu Defne isminde bir kızı vardır.
Rıfat Ilgaz şiirleri; Yarenlik, Sınıf, Yaşadıkça, Devam, Üsküdar’da Sabah Oldu, Soluk Soluğa, Karakılçık, Uzak Değil, Güvercinim Uyur mu, Kulağımız Kirişte, Ocak Katırı Alagöz, Çocuk Bahçesi, 1927 ve 1991 Bütün Şiirleri.
Romanları; Hababam Sınıfı, Pijamalılar, Karadenizin Kıyıcığında, Halime Kaptan, Meşrutiyet Kırathanesi, Karartma Geceleri, Sarı Yazma, Yıldız Karayel, Apartıman Çocukları, Hoca Nasrettin ve Çömezleri, Hababam Sınıfı İcraatın İçinde. Yokuş Yukarı, Kırk Yıl Önce Kırk Yıl Sonra, Dördüncü Bölük.
Öykü Kitapları; Radarın Anahtarı, Don Kişot İstanbul’da, Kesmeli Bunları, Nerde O Eski Usturalar, Saksağanın Kuyruğu, Şevket Ustanın Kedisi, Garibin Horozu, Altın Ekicisi, Palavra, Tuh Sana, Çatal Matal Kaç Çatal, Bunadı Bu Adam, Keş, Al Atını, Hababam Sınıfı Uyanıyor, H.S. Baskında, H.S Sınıfta Kaldı, Rüşvetin Alamancası, Sosyal Kadınlar Partisi, Çalış Osman Çiftlik Senin, Şeker Kutusu.
