Adalet Ağaoğlu hakkında merak edilen tüm soruların cevapları. Kaç yaşında? nerede doğdu? kimdir? Eğitimi, Çalışmaları, Kariyeri, Kısaca Hayatı ve biyografi bilgileri.
13 Ekim 1929 tarihinde aslen, Ankara’nın Nallıhan ilçesinde dünyaya gelmiş, yazar ve tiyatrocu Güner Sümer’in de ablası’dır. Orta öğrenimini 1946 yılında Ankara Kız Lisesinde tamamlarken, 1950 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümünden mezun olmuştur. Açılan bir sınavla Ankara Radyosu’na girmiş ve 1951-1971 arasında TRT’de çeşitli görevlerde bulunmuştur. TRT Radyo Dairesi Başkanlığından, kurumun özerkliğine el konulması sonucu istifa etmiş ve yazmaya başlamıştır. Yazmaya 1946 yılı Ulus gazetesinde yayınlanan tiyatro eleştirileriyle başlamıştır. 1948-1950 arasında Kaynak dergisinde şiirleri yayınlanan Ağaoğlu, Sevim Uzgören’le birlikte yazdığı “Bir Oyun Yazalım” adlı oyunu ise 1953 yılında Ankara Küçük Tiyatro’da sahnelenmiştir. İlk romanının yayınladığı 1973 yılına kadar sadece tiyatro yazarlığıyla ilgilenmiştir.
1973 yılında sonra çalışmalarını öykü ve romanda yoğunlaştırmış ve eserlerinde toplumun çalkantılı dönemlerini ve bu dönemlerin bireyler üzerindeki etkilerini irdelemiştir. Adalet Ağaoğlu, konularının yanısıra eserlerinin biçimsel yetkinliğiyle, özellikle ayrıntıları değerlendirişiyle, geriye dönüşler iç monologlar gibi değişik tekniklerden yararlanmadaki başarısıyla dikkat çekmiştir.
İlk romanı “Ölmeye Yatmak” 1973 yılında basılmıştır. Doğa, toplum, zaman ilişkilerinin insanın iç dünyasındaki yansımalarını düşünce üretebilecek boyutlarda irdelemiştir. Ağaoğlu, bilinç akışı ve iç monologun ilk ustası olmasıyla da bilinmektedir.Bir Düğün Gecesi Türk edebiyatında ilk kez “bağımsız iç konuşma tekniği”nin denendiği ilk eserdir.
Usta yazar Adalet Ağaoğlu, romancılığını şu ifadelerle açıklamıştır: “Tek anlatıcıya son vermek; anların anlatıcısı olmak; yer zaman öğelerine değişiklik getirmek” onun romancılığının ayırt edici yönüdür.
Aydın kimliği, aydın sorumluluğu, aydın bunalımı, özümsenmemiş modernizm, slogancılık esasına dayanan fikrî yapılar, sosyal ve siyasal alanda yaşanan tüm değişim süreçleri, kadın erkek ilişkileri, kadın kimliği, toplumsal baskı unsurları, cinsel konular romanlarında ele aldığı ana başlıklardır.
“Ruh Üşümesi” ve “Bir Düğün Gecesi” 12 Mart’ı ele alan dönemsel romanlar olmasıyla bilinmektedir. Siyasi bir çözümlemeden ziyade siyasi atmosferin bireysel düzlemdeki etkisini ele almaktadır. Fikrimin İnce Gülü dışındaki bütün romanları aydınlarla ilişkili olarak kaleme alınmıştır.
İstanbul’da yaşayan Ağaoğlu’nun Dar Zamanlar adlı üçlemesi; “Ölmeye Yatmak”, “Bir Düğün Gecesi”, “Hayır” adlı romanları edebiyatımızda oldukça meşhurdur.
Değişimler karşısında edebiyatın yapısal durumu bakımından da arayışçı davranmış ve kendine özgü anlatım biçimleri geliştirmiştir.
Adalet Ağaoğlu Eserlerinden Bazıları
Tiyatro
Evcilik Oyunu (1964)
Çatıdaki Çatlak (1965)
Tombala (1967)
Sınırlarda (1970)
Üç Oyun: Bir Kahramanın Ölümü, Çıkış, Kozalar (1973)
Kendini Yazan Şarkı (1976)
Çok Uzak-Fazla Yakın (1991)
Duvar Öyküsü (1992)
Fikrimin İnce Gülü (1996)
Çağımızın Tellalı (2011)
Ödülleri
1974 Türk Dil Kurumu Tiyatro Ödülü Üç Oyun’la
1975 Sait Faik Hikaye Armağanı Yüksek Gerilim’le
1979 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü Bir Düğün Gecesi ile
1980 Orhan Kemal Roman Armağanı Bir Düğün Gecesi ile
1980 Madaralı Roman Ödülü Çok Uzak-Fazla Yakın’la
1992 Türkiye İş Bankası Edebiyat Büyük Ödülü (Tiyatro)
1997 Aydın Doğan Vakfı Roman Ödülü Romantik Bir Viyana Yazı ile
1995 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat (Edebiyat) Büyük Ödülü
Türk edebiyatın önemli ismi Ağaoğlu bir süre Liv Hospital Ulus Hastanesi’nde tedavi görmüştür. Ancak 91 yaşında iken tedavi gördüğü hastanede çoklu organ yetmezliği nedeni ile hayata gözlerini yummuştur.
