Ali Kuşçu

Ali Kuşçu hakkında sıkça ne yapmıştır? kimdir? eserleri, biyografisi gibi sorular merak konusudur. Hakkında derlenen ve hazırlanan kısaca hayatı.

Dil Bilimci, matematikçi ve astronom Ali Kuşçu 1403 yılında Semerkand’da doğmuş, 71 yaşında iken 16 Aralık 1474 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Timur İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde yaşamış, dil bilimci, astronom ve matematikçi’dir.

Babası Türkistan ve Maveraünnehir emîri’dir. Kuşçu kendisine lakap olarak verilmiştir. Sebebi ise Babasının o dönemde Timur İmparatorluğu Sultanı ve Uluğ Bey’in kuşçuluğunu yapmış olmasından dolayı ailelerine verilen bir lakap’tır.

Çok küçük yaşlardan itibaren astronom ve matematiğe büyük ilgi duymuştur. Bu nedenle o yaşlarda Uluğ Bey, Muinuddin Kaşi, Gıyaseddin Cemşid ve Bursalı Kadızade Rumi gibi dönemin önemli bilim adamlarından matematik ve astronomi dersleri almıştır.

Sonra eğitimini dahada ilerletmek istemiş ve İran Kirman’a gitmiştir. Orada Ay Safhalarının Açıklanması isimli eseri yazmıştır. Eğitimlerinin ardından Uluğ Bey’e yardımcılığının yanı sıra rasathane müdürü olarak görev yapmaya başlamıştır. Burada Hall-ü Eşkâl-i Kamer (Ay Safhalarının Açıklanması) adlı risale ile Şerh-i Tecrîd adlı eserini yazdı. Ali Kuşçu, Semerkand ve Kirman’da eğitimini tamamladıktan sonra Uluğ Bey’e yardımcı ve rasathanesine müdür oldu.

Sonrasında Tebriz’de Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’ın sözcülüğünü yapmış II. Mehmed kendisini İstanbul’a davet etmiş ve Osmanlı Akkoyunlu sınırında Fatih Sultan Mehmed’in emri ile geldiği bölgede törenle karşılanmıştır.

Ali Kuşçu ölüm tarihi, mezarı;

İstanbul’da ise Ayasofya Medresesi’ne müderris olmuş 1474 senesinde ise vefat etmiştir.

Günümüzde mezarı Eyüp Sultan Türbesi etrafında yer almaktadır. Ali Kuşçu’nun soyunun bir kısmı Kahramanmaraş, bir kısmı Düzce bir kısmı ise Bursa’ya yerleşmişlerdir.

Bursa’da yer alan Fuat Kuşçuoğlu Caddesinin ismi o dönemde Bursa’da yaşayan Ali Kuşçuoğlu’nun torunu Fuat Bey’den alınmıştır. Artık soyadı Kuşçuoğlu olarak devam etmektedir. Ali Kuşçu’nun bazı rivayetlerde Fars ve Türk olduğu sıkça belirtilmektedir.

Ali Kuşçu astronomi ve matematik alanında yazdığı önemli eserler;

Otlukbeli Savaşı sırasında bitirilip zaferden sonra Fatih’e sunulduğu için Fethiye adı verilen astronomi kitabı 3 bölümden oluşmaktadır. 1. bölümde gezegenlerin küreleri ve gezegenlerin hareketleri ele alınmıştır. 2. bölümde Yer’in şekli ve yedi iklim, 3. bölümü ise Yer’e ilişkin ölçüleri ve gezegenlerin uzaklıkları ile ilgilidir.

Bir diğer önemli eseri ise Fatihe atfen Muhammediye ismini verdiği matematik kitabıdır.

Ali Kuşçu İstanbul’un enlem ve boylamını ölçmüş, çeşitli Güneş saatleri yapmıştır. Medreseler de matematik derslerinin eğitiminde önemli rol üstlenmiş, verdiği dersler bilim adamları dahil herkes tarafından inanılmaz bir rağbet görmüştür. Yine dönemin matematikçilerinden Sinan Paşa da öğrencileri aracılığıyla dersleri takip etmiştir.

Wikipedi bilgileri ise şu şekildedir; Wikipedia